Een eigenzinnige geschiedenis van de familie DELAIT:
van Heure-le-Romain via Veldwezelt naar Aalst
Uit het parochieregister van Heure-le-Romain van 1653:
Die 2a maii 1653 Franciscus de Laittre et Idelletta filia Collardi Fouvarge contraxerunt sacramentum matrimonii testibus Joanne filio Remaclii de Labbije (item) Tossano Lusore, Collardo Fouvarge juniore et pluribus aliis.
In vim rubri sigilli.
Op de 2e (dag van) mei 1653 hebben Franciscus de Laittre en Idelletta dochter van Collardus Fouvarge het sacrament van het huwelijk gesloten ten overstaan van de getuigen Joannes zoon van Remaclius de Labije (en ook) Tossanus Lusore, Collardus Fouvarge junior en meerdere anderen. Krachtens het rode zegel.
“In vim rubri sigilli” betekent dat de bisschop van Luik dispensatie had gegeven voor de drie proclamaties van het gewenste huwelijk, waardoor het dus niet hoefde omgeroepen te worden.
* Remaclus of Remakel was een geestelijke, kloosterstichter, missiebisschop en bisschop van Maastricht. De feestdag van de heilige Remaclus is op 3 september.
Betekenis en vermoedelijke oorsprong van de familienaam ‘Delait’
Onze verst bekende voorouders met de naam Delait (of een variant van die naam), vinden we terug in het Luikse dorpje “Heure-le-Romain”. Hier leefde in de 17de eeuw Franciscus De Laittre, die gehuwd was met Idellette Fouuarge, geboren en gedoopt in Wonck (een deelgemeente van Bassange, op ongeveer 5 km van Heure-le-Romain).
De Laittre is hier een verbastering van “de l’aître”.
In de oud-christelijke periode gebruikte men het Latijnse woord atrium voor de voorhof van een basiliek. “Un aître” duidt echter in de middeleeuwen de begraafplaats aan rond een parochiekerk, het kerkhof dus.
De naam kent in Heure-le-Romain verschillende vormen: Delaitre, Delaitte, De Laide, Delaite, afhankelijk waarschijnlijk van de manier waarop de pastoor (of koster) zijn parochieregister invulde. Al in 1405 is er sprake van ene “Gerar del Aytre” (...) deleis l’aitre d’Eure, Heure-le-Romain.
De Laittre wordt Delait in Veldwezelt
Jean/Jan/Joannes/Jeha Delait, een van de nakomelingen van Franciscus De Laittre trouwt in 1760 met Cornelia Stevens in Veldwezelt.
Als twee jaar later landmeter Jan Stevens zijn bunderlijst opstelt waarop hij vastlegt hoe groot de percelen grond zijn van de inwoners van Veldwezelt, noteert hij de naam Jan Kerckhoff in plaats van Jan Delait (op dat moment, 26 september 1762, bezit Jan 3 bunder akkerland).
Misschien was dit geen vergissing van Jan Stevens, maar was het toen algemeen geweten dat de afkomst van de naam De Laittre gewoon Kerckhoff(s) was…
Heur-le-Romain is een charmant dorp in Haspengouw, deelgemeente van Oupeye in het Waalse gewest in de provincie Luik. Het was een volwaardige gemeente vóór de fusie van de gemeenten van 1977. In het Latijn werd gesproken van Ora Romana ofwel de Romeinse grens. Het plattelandsdorp moet het vooral hebben van de fruitteelt, maar vroeger was er een steengroeve actief waar krijt werd gewonnen.
Er is een neogotische kerk, gebouwd tussen 1893 en 1908, gewijd aan St. Remy en St. Genevieve. In augustus 2003 verklaarde een kleine groep lokale kunstenaars dat het dorp het centrum van de wereld is.
Tot slot: de wandelafstand tussen Heure-le-Romain en Veldwezelt is een kleine 17 km.
Eind 16e eeuw:
van Eben-Emael via Wonck naar Heure-le-Romain
De oudste akte van onze familie is de huwelijksakte van Gerardus Le Saulveur en Maria Werin. Zij trouwen op 22 februari 1599 in de kerk van Eben–Emael (de ‘Paroisse Notre Dame’) nabij Bassenge. Ongeveer 4 jaar later, op 1 juli 1603, wordt dochter Catherine gedoopt in dezelfde kerk.
Op 6 juni 1627 trouwt Catherine Le Saulveur met Nicolaus Fouuarge, nog steeds in dezelfde parochiekerk. Het jonge koppel verhuist naar Wonck, een andere deelgemeente van Bassenge, op minder dan 5 km van Eben-Emael.
Eén jaar later, op 20 oktober 1628, wordt hun eerste dochter gedoopt in de Sint-Lambertusparochie van Wonck: Idelletta (Oda) Fouuarge.
25 jaar later vindt Idelletta haar grote liefde in een dorpje op een kleine 5 km van Wonck: Heure-le-Romain. Hier trouwt ze op vrijdag 2 mei 1653 met Franciscus De Laittre in de parochiekerk Sint-Remigius van Heure-le-Romain.
Het op dat moment splinternieuwe kerkgebouw, opgetrokken in Kempense hooggotiek, dateert van 1500 - 1550 en is toegewijd aan de Frankische bisschop Remigius, een naam die vaak voorkomt in de Delait-familiestamboom.
Zowel Wonck als Eben-Emael zijn dorpjes in de provincie Luik en deelgemeenten van de gemeente Bassange (Bitsingen). Ze waren een zelfstandige gemeente tot ze bij de fusie van 1977 toegevoegd werden aan de gemeente Bitsingen. Tot 1963 maakten Wonck en Eben-Emael deel uit van de provincie Limburg maar ze werden bij de definitieve vastlegging van de taalgrens overgeheveld naar de provincie Luik.
Wonck is een landbouwdorp in Droog-Haspengouw dat zich stilaan ontwikkelde tot een woondorp. Landbouw is er vooral aanwezig in de vorm van akkerbouw, veeteelt en fruitteelt.
In de nabijheid van Eben-Emael bevinden zich verschillende groeves. De grootste groeve ligt aan de westkant van het dorp tot aan de grens met de gemeente Riemst en heet ‘groeve Romontbos’. De groeve heeft een oppervlakte van 220 hectare en voorziet de cementfabriek in Lieze dagelijks van 1.800 ton mergel.
Doopsel Catharina Saulveur - 1 juli 1603. Parochieregister Eben–Emael (Bassenge) – Paroisse Notre Dame.
Huwelijk Gerardus Le Saulveur en Maria Werin – 22 februari 1599. Parochieregister Eben–Emael (Bassenge) – Paroisse Notre Dame.